Wie versus Waarom - De Hoofdrolspeler en de Uitdaging

Twee belangrijke elementen uit het Oerverhaal van een organisatie zijn de Hoofdrolspeler en de Uitdaging. Welke is het belangrijkst, wat vormt de basis van je verhaal, wat is het gemakkelijkst om mee te beginnen? Gaat het vooral om de Wie of meer om de Waarom?

Start with Why?
In 2009 houdt Simon Sinek zijn TedTalk How great leaders inspire action. Het filmpje staat ook wel bekend als Start with Why, want dat is de titel van Sinek's boek. Bovendien betoogt hij dat It all starts with Why. Het wordt een doorslaand succes en is inmiddels miljoenen keren wereldwijd bekeken. Organisaties die dat nog niet deden, omarmden de 'waarom'. Waarom doe je wat je doet? Wat is je bestaansrecht? Welk verschil wil je in de wereld maken?

Als je ons boek StoryDoing inmiddels een groot stuk gelezen hebt, begrijp je dat wij daar erg blij van worden. Dat organisaties bezig zijn met betekenisgeving en bewust worden van hun bijdrage aan mens en maatschappij. Maar ook met hun intrinsieke waarom. Waar word je zelf blij van? Hoe definieer je je eigen succes en geluk en hoe wil je dat realiseren?

Start with Who?
Toch beginnen wij in ons model en in het Oerverhaal meestal niet vanuit de Waarom, maar vanuit de Wie: de Hoofdrolspeler, de Held, het team of de organisatie. Want die bestaat al, heeft een verleden, ideeën en een karakter. En die onderzoeken we bij StoryDoing. Vanuit de essentie van een organisatie en de erbij horende Hoofdrolspeler destilleren we de Uitdaging, het verlangen en de betekenis. 

De Waarom van een organisatie of een idee moet soms nog gezocht of ontdekt worden. Of geconcretiseerd of helder geformuleerd. Dat is moeilijker. En bij het onderzoeken van de Wie ontdekken we vanzelf welke Waarom(s) erbij past/passen. En op welke manier. Want er liggen genoeg Waaroms te wachten in de wereld. 

Vanuit ons standpunt is het ook logisch om met de Wie te beginnen. We begeleiden organisaties en professionals die met een vraag bij ons komen. Er komt dus een Wie bij ons langs. En ook jij als onze lezer bent een Wie. We nemen jou en jouw organisatie als vertrekpunt en stellen je vervolgens vragen over je Waarom. De Wie is de drijvende kracht achter ideeën en verandering.

Sinek en wij
Wij vinden dat Simon Sinek zichzelf een beetje tegenspreekt. Hij begint stiekem ook met de Wie. Zijn praatje begint met een paar voorbeelden van beroemde mensen die met een Waarom begonnen: Martin Luther King, Wright Brothers. Ook noemt hij Apple. En hij heeft het over the worlds great and inspiring leaders and organisations. Allemaal Wie's! Pas daarna gaat hij over naar de kracht van Why, oftewel je hogere doel, je BHAG, je essentie, je bestaansrecht.

Maar… het boek Start with why van Sinek heeft als ondertitel How great leaders inspire everyone to take action. Hij zegt: Those who lead inspire us. We follow those who lead, not because we have to but because we want to. Not for them but for ourselves. Those who start with why have to ability to inspire us. 

Dus eigenlijk begint ook Sinek niet met Waarom, maar met Wie!!  We vroegen hem er een keer naar en dat mailgesprek ging als volgt:

Ron: Why do you start your Tedtalk with Who? While your presentation starts with Why.

Simon: Smart ass…

Vlak daarna kwam zijn nieuwe boek Leaders eat last uit. Blijkbaar hadden we een puntje te pakken en hem niets nieuws gevraagd...

Maakt het uit?
Wat is belangrijker: een wie of een waarom?

Een Wie zonder Waarom blijft op de bank zitten.
Een Waarom zonder Wie blijft op de plank liggen.

Of in StoryDoing termen:

Zonder Hoofdrolspeler gaat niemand de Uitdaging aan.
Zonder Uitdaging wordt de Hoofdrolspeler nooit een held.

Een verhaal zonder Hoofdrolspeler bestaat niet en een Hoofdrolspeler zonder Uitdaging beleeft niets. Het zijn dus allebei essentiële en onmisbare elementen binnen een verhaal. Ze kunnen niet zonder elkaar, ze zijn afhankelijk van elkaar en ze bestaan vanwege elkaar. 

De voornaamste reden dat we er de aandacht op vestigen is dat we merken dat door Sinek de focus op Waarom doorgeschoten is en omdat we meer aandacht op de Wie willen vestigen. Want Wie, dat ben je zelf (als organisatie).

De maatschappelijke Waarom
Wij vinden het ook prima als je met de Waarom begint. Je zou kunnen zeggen dat de Waarom, de problemen, uitdagingen, verleidingen en verlangens in de wereld al voor ons, de Wie’s, klaarliggen om ontdekt te worden. 

Zeker bij startups is de Waarom vaak leidend. Een groepje mensen ziet iets in de markt of maatschappij dat hen triggert, een probleem dat ze moeten oplossen. Zij beginnen te denken vanuit de Waarom. Maar ja, ze zijn dan zelf al de Wie.

Hoewel de Wie voor ons erg belangrijk blijft, gaat de Waarom vaak de Wie overstijgen. Je ziet dat bij maatschappelijke problemen, bij religie en bij wererldverbeteraars en idealisten. Grote maatschappelijke problemen zijn vaak voor iedereen zichtbare Waaroms die om een oplossing schreeuwen. Er zijn dan vaak meerdere personen en partijen die tegelijkertijd met deze Waarom bezig zijn, zoekend naar een oplossing. Om een probleem de wereld uit te helpen. Soms bundelen zij hun krachten, soms lossen zij het probleem op een verschillende manier vanuit hun eigen kracht op. En dan opeens is er iemand die de Uitdaging oppakt en bijvoorbeeld de Voedselbank begint of Tony’s Chocolonely opricht.

Start with What?
Maar we zijn er nog niet. En als dat allemaal nog niet genoeg is troffen wij onlangs een hele discussie aan over Why versus What. Iemand schreef: het maakt me niet uit waarom je doet wat je doet, het gaat me erom wat je doet. De waarom, de visie, de missie, de betekenis, de waarden erachter konden hem niet veel schelen. Het gaat er bijvoorbeeld niet om waarom je dakloze jongeren een thuis geeft, het gaat erom dat je dat doet. Zier hier een interessant artikel hierover (met dank aan Kees Klomp).

Wat = heel erg StoryDoing
Deels zijn we het daar mee eens: als je je Waarom niet in een Wat omzet, heeft hij weinig waarde. Niet voor niets schrijven wij over StoryDoing! Je moet je verhaal en je waarom wel doen! Deels zijn we het oneens, omdat de Wat meestal wordt aangedreven door een sterke Waarom. Zonder een goede Waarom, ga je geen Wat doen.

Ook Sinek denkt die richting uit. Hij zegt: People don't buy what you do but why you do it. The what is the proof of what you believe. De Wat is het eerste tastbare. Het bewijs van je Waarom, van dat je je verhaal niet alleen vertelt, maar ook doet. StoryDoing dus! En kopen we niet liever van een boekverkoper die van boeken houdt dan van een die van winst maken houdt…?

Conclusie
Eigenlijk kun je dus niet zeggen dat de Wie of de Waarom leidend is. Het is een beetje een semantische duscussie. Alle genoemden in dot blog zien graag dat je betekenisvol onderneemt. Iedereen mag weten waar hij begint en binnen het model van StoryDoing kun je ook overal beginnen. Wij hebben een voorkeur voor het onderzoeken krachtig neerzetten van de Wie om de volgende redenen:

• Je komt sneller tot de Waarom als je weet wie je bent. 
• Als je Hoofdrolspeler, Podium en Medespelers hebt onderzocht, kun je je Uitdaging, je Waarom dus, perfect laten aansluiten bij wie je bent en wat je al in huis hebt. 
• Als organisaties bij de ander beginnen (de markt, de klant) en daarna pas een Waarom bepalen, verliezen ze meer van hun eigen Identiteit.
• Als een organisatie een goed zelfbeeld heeft en begrijpt wat de ander nodig heeft, krijg je origineler aanbod. Of kun je tot beter en makkelijkere oplossingen komen. 

De Wie is uiteindelijk bepalend voor het slagen van de Waarom. Een knettergoed Waarom, gedragen door een verkeerde Wie, is gedoemd te mislukken. En een sterke Wie, die met de verkeerde, niet bij hem passende Waarom aan de slag gaat, is zonde van de energie. De samenwerking tussen Wie en Waarom is intensief. alleen een Waarom is te mager.

Een voorbeeld: 
Toen de roep om duurzame energie steeds groter en urgenter werd, waren er veel partijen die zich daarop stortten. Zowel traditionele partijen als nieuwkomers, zowel bedrijven die er een ideëel doel mee hadden als die er een commerciële mogelijkheid in zagen. Er lag duidelijk een grote Waarom op zoek naar een Wie.

Voor een gigant als Shell was de omschakeling van gewone naar duurzame energie ingewikkeld. Ze waren er nu eenmaal niet op ingesteld en moesten tegelijkertijd focussen op voortgang van hun traditionele processen en de nieuwe duurzame variant. Een dure operatie… Bovendien paste deze omschakeling voor veel mensen niet bij het verhaal van Shell. Het was moeilijk om met dit idee geloofwaardig te zijn. Waren zij wel de juiste Wie bij deze Waarom?

Oxxio was wel succesvol met groene energie. Zij waren een nieuwkomer, hadden geen belastende geschiedenis en konden zich helemaal op duurzame energie richten. Bovendien was hun Waarom veel duidelijker gericht op een schonere wereld in plaats van op winst en aandeelhouders. Toen ze zagen dat Shell steken liet vallen, konden ze daar snel op inspringen en zelfs klanten bij Shell wegkapen. De Waarom lag klaar, maar het verhaal van Oxxio begon toen de juiste Wie opstond.